Gündelik iş hayatında yer alan bazı sektörlerde işçilerin “gece çalıştırılması” zamanla bir gereklilik haline gelmiştir. Gece çalışmalarında aynı zamanda birtakım zorluklar yaşandığı için beraberinde yapılan düzenlemelerde konuyla ilgili kısıtlamalar ve yasaklanmalar da ayrıca bulunmaktadır. Gece çalışması ile ilgili genel düzenlemeler 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 69.maddesinde belirtilmiştir.
1. İş Kanununa Göre Gece Nedir? Gece Çalışma Saatleri
Çalışma hayatında “gece” en geç saat 20.00’de başlayarak en erken saat 06.00’ya kadar geçen ve her halde en fazla on bir saat süren dönemdir. (İş K. md.69 f.1)
Yukarıdaki İş Kanunu maddesine baktığımızda işletmeye ve sektöre bağlı olarak gece çalışma saatlerinin kısmen esnek bırakıldığını görebiliriz. Her ne kadar saat seçimleri konusunda kısmi bir esneklik olsa da, gece dönemi 11 saatten fazla olamamaktır.
Gece çalışma saatleri ise en fazla 7,5 saat şeklinde belirlenmiştir. (İş. K. md.69 f.3) Normal şartlar altında bir işçinin gece döneminde 7,5 saatten fazla çalışması yasaktır. Ancak konuyla ilgili bazı sektörler gece çalışma saati kapsamanın dışında tutulmuştur. Özel güvenlik, sağlık, turizm gibi alanlarda yer alan işçiler, yazılı onaylarının alınması durumunda 7,5 saatin üzerinde çalışabilirler.
Son olarak bazı işlerin niteliğine ve gereğine göre yahut yurdun bazı bölgelerinin özellikleri bakımından, çalışma hayatına ilişkin “gece” başlangıcının daha geriye alınması veya yaz ve kış saatlerinin ayarlanması, yahut gün döneminin başlama ve bitme saatlerinin belirtilmesi suretiyle birinci fıkradaki hükmün uygulama şekillerini tespit etmek yahut bazı gece çalışmalarına herhangi bir oranda fazla ücret ödenmesi usulünü koymak veyahut gece işletilmelerinde ekonomik bir zorunluluk bulunmayan işyerlerinde işçilerin gece çalışmalarını yasak etmek üzere yönetmelikler çıkartılabilir. (İş K. md.69 f.2)
2. Gece Çalışmasının Yasaklandığı Durumlar
Gece çalıştırmaları ile ilgili genel hükümler 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 73.maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre; Sanayie ait işlerde onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır. Onsekiz yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılmasına ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir. (İş K. md.73)
3. Gece Çalışmalarında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Gece çalışmaları bölgesel, iklimsel ve saat dönemi olarak çeşitli farklılık oluşturduğundan dolayı İş Kanunu kapsamından dolayı birkaç zorunlu prosedüre tabi tutmuştur.
a. 4857 sayılı Kanuna göre, gece çalıştırılan işçiler, işveren tarafından en geç 2 yılda bir periyodik sağlık kontrolünden geçirilmelidir.
b. Gece ve gündüz işletilen ve nöbetleşe işçi postaları kullanılan işlerde, bir çalışma haftası gece çalıştırılan işçilerin, ondan sonra gelen ikinci çalışma haftası gündüz çalıştırılmaları suretiyle postalar sıraya konur. Gece ve gündüz postalarında iki haftalık nöbetleşme esası da uygulanabilir. (İş K. md.69 f.4)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder